Bilim kavramsal olarak ele alındığında kendi içinde alt disiplinlere ayrılır. Bunlardan bir tanesi de nerede ise tarihi insanlık tarihi kadar eski olan felsefe olgusudur. Kendi içinde bu bilim dalı da çok sayıda alt başlığa ayrılıyor ki onlardan bir tanesi de içlerinde başlı başına bir yer teşkil eden sanat felsefesi olgusudur.
Sanat Felsefesi Nedir?
Öncelikli olarak Sanat felsefesi nedir sorusunun yanıtını vermeden önce sanat nedir sorusunun yanıtını vermek gerekir. Sanat içinde yaratıcılığı, hayal gücünü barındıran, edebiyat, resim, müzik, tiyatro, heykel gibi olgularla ile güzeliklerin, duyguların dışa vurumudur. Sanat evrenseldir. Her bir sanat eseri tektir.
Şimdi buradan yola çıkarak sanat felsefesi kavramını açıklamak gerekir ise üstte ifade edilen her bir sanat dalının incelenmesi, eleştirilmesi, yorumlanması ve hatta sorgulanmasıdır. Tarihçe olarak bakıldığında da son derece eski bir tarihi vardır. Sanat eleştirmenleri tarafından çalışmalar sanat felsefesinin içinde yer alır. Bazı filozoflar sanat felsefesi kavramını biraz daha genişleterek işin içine doğal güzellikleri de katmışlardır ama bu son derece tartışılır bir durumdur.
Sanat Felsefesinin Temel Kavramları
Sanat felsefesi kavramları içinde en çok öne çıkan kavram estetik olgusudur. Burada bir hususun altını çizmek gerekir. Her müzik eser, her resim, her şiir sanat eseri değildir. İçinde mutlaka estetik ögeler içermelidir. O yüzden estetik sanat felsefesinin olmazsa olmazları arasındadır. Diğer tüm kavramlar da estetiği içinde barındırır.
Sanat felsefesinin Aritoteles tarafından ortaya atılan iki temel kavramı mevcuttur. Bunlardan ilki Katharsis kavramıdır. Özellikle sinema ve tiyatro eserlerinde son derece önemli bir argümandır. Sözcük karşılığı özdeşleme demektir. Eseri izleyen, okuyan kişinin eserde kendisinden bir şeyler bulmasıdır. Sonradan günümüzde bu kavramın tam zıddı olarak Yabancılaştırma Etkisi ortaya çıkmıştır.
İkinci kavram ise Mimesis olgusudur. Mimesis ise doğada olan bir görüntüsünün eser haline dönüştürülmesidir. Özellikle resim ve heykel sanatlarında ortaya çıkan bir olgudur. Gerçeği yeniden ama asla kitsch olmadan yorumlama anlamına gelir.
Sanat Felsefesi Düşünürleri ve Temel Eserleri
Sanat felsefesi konusunda eser üreten ve bu konuda düşünceleri ifade eden düşünürler yazarlar ve eserleri aşağıda yazılı olduğu biçimdedir.
Bu alanda en önemli eserlerin ikisine imza atan kişi R.G. Colingwood olup hem Bir Sanat Felsefesinin Ana Hatları hem de Kısaca Sanat Felsefesi isimli eserinde konuya ayrıntılı olarak tüm yönleri ile yer verir.
Yine benzer türde Arthur C. Danto de özellikle Sanat Nedir kitabında konuya ayrıntılı ve farklı boyutları ile yer verir. Bu konuda kendisinin diğer eserleri ise çok çarpıcı bir eser olan Sıradan Olanın Başkalaşımı ve Sanatın Sonundan Sonra kitaplarıdır.
John Zerzan: Gelecekteki İlkel ve Makinelerin Alacakaranlığı isimleri eserleridir.
Tüm dünyanın en önemli düşünürlerinden olan Immanuel Kant kavram üzerine en çok kafa yoran kişiler arasındadır ki bu alanda iki başyapıt kabul edilecek çalışması bulunur. Bunlar şunlardır: Güzellik ve Yücelik Duyguları Üzerine Düşünceler ve Yaşamın Anlamı. Özellikle ilk kitap bir başucu eseri niteliğindedir.
Japon filozof ve edebiyat eleştirmeni Kojin Karatani sanat felsefesi kavramı içinde olan iki esere imza atmıştır. Bunlar şunlardır: Derinliğin Keşfi, Metafor Olarak Mimari
Sırada bizden bir yazar var. Adı: Ömer Naci Soykan. Soykan tarafından bu konuda ele alınan iki temel eser vardır. Bunlar, Kuram Eylem Birliği Olarak Sanat ve Estetik ve Sanat Felsefesi. İkisi de ülkemizin sanat felsefesi alanında önemli eserleridir.
Özetle kapsam son derece geniş ve başlı başına bir uzmanlık dalı olmakla birlikte söylenebilecek olanlar ana hatları ile bunlardır.
